Flawonoidy i saponiny z lukrecji uralskiej – naturalna broń przeciw stanom zapalnym układu moczowego

Choć lukrecja kojarzy się głównie z charakterystycznym, słodkawym smakiem, w rzeczywistości to roślina o szerokim potencjale prozdrowotnym. W tradycyjnych systemach leczniczych – zwłaszcza medycynie chińskiej – jej działanie wykorzystywane jest od wieków. Obecnie uwagę badaczy przyciągają szczególnie zawarte w niej flawonoidy i saponiny. Związki te wykazują właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne, które mogą mieć znaczenie również w kontekście funkcjonowania układu moczowego.

Lukrecja – nie tylko słodycz, ale też wsparcie zdrowotne

Lukrecja uralska (Glycyrrhiza uralensis) zawiera bogactwo związków czynnych, spośród których najważniejsze to flawonoidy, saponiny i kumaryny. To właśnie flawonoidom i saponinom przypisuje się kluczowe znaczenie dla działania leczniczego lukrecji. Dotychczasowe badania wykazały ich aktywność biologiczną obejmującą m.in. działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne i przeciwbakteryjne.

Co to są flawonoidy i saponiny i jak działają?

To naturalnie występujące związki roślinne. Flawonoidy pełnią funkcję przeciwutleniaczy, uczestnicząc w neutralizacji wolnych rodników, zaś saponiny znane są m.in. ze zdolności do regulowania procesów zapalnych. Obie grupy substancji oddziałują na złożone szlaki metaboliczne i immunologiczne organizmu.

W kontekście działania lukrecji to właśnie flawonoidy uznano za składniki o największym potencjale przeciwzapalnym. Zauważono, że ich aktywność przewyższa działanie ekstraktów wodnych oraz izolowanych saponin, co może mieć znaczenie przy formułowaniu ekstraktów roślinnych ukierunkowanych na konkretne potrzeby zdrowotne.

Przeciwzapalne właściwości Glycyrrhiza – co mówi nauka

W badaniu Mengying Wei z 2018 sprawdzono, jak działa lukrecja, a dokładnie zawarte w niej flawonoidy i saponiny, na modele zapalne. Flawonoidy wykazywały najsilniejsze działanie redukujące objawy zarówno ostrego, jak i przewlekłego stanu zapalnego. W badaniach na modelu reumatoidalnego zapalenia stawów zaobserwowano wyraźne obniżenie poziomu cytokin prozapalnych TNF-α i IL-1β.

Ponadto flawonoidy wspomagały ochronę przed peroksydacją lipidów, co wskazuje na ich aktywność antyoksydacyjną. Te właściwości mogą być istotne również w kontekście innych chorób przebiegających ze stanem zapalnym – także w obrębie układu moczowego.

Badanie metabolomiczne z wykorzystaniem moczu

W celu dokładniejszego zrozumienia mechanizmu działania flawonoidów zastosowano zaawansowaną analizę metabolomiczną. Próbki moczu od szczurów z zapaleniem stawów badano pod kątem zmian w poziomach metabolitów. Identyfikacja 20 potencjalnych biomarkerów umożliwiła ocenę wpływu flawonoidów na różne szlaki metaboliczne.

System wykazał wysoką powtarzalność i stabilność, a przeprowadzone analizy ukazały m.in. korelację między stosowaniem flawonoidów a poprawą metabolizmu puryn, tryptofanu, tauryny, a także aktywacją biosyntezy koenzymu A.

Wpływ na stan zapalny i biomarkery

Mimo braku wpływu na parametry masy ciała czy cykl kwasu cytrynowego, działanie flawonoidów ukierunkowane na konkretne procesy zapalne i detoksykacyjne jest dobrze udokumentowane w ramach badania. Na podstawie badania wykazano, że flawonoidy:

• wspomagają metabolizm puryn, poprawiając zdolność organizmu do eliminacji kwasu moczowego,

• normalizują florę jelitową, a to może wpływać na ogólny stan zapalny organizmu,

• wykazują działanie nefroprotekcyjne – wzrost poziomu metabolitów takich jak tauryna, siarczan indoksylu, p-krezol i kreatynina sugerował ochronę nerek,

• redukują niedobór glicyny, a to może mieć wpływ na procesy detoksykacji i ogólną równowagę metaboliczną.

Zastosowanie w infekcjach dróg moczowych i zapaleniu pęcherza

Ochronny wpływ flawonoidów na funkcje nerek, poprawa wydalania metabolitów moczowych i regulacja odpowiedzi oksydacyjnej sugerują ich potencjalne znaczenie w profilaktyce i wspomaganiu leczenia infekcji układu moczowego. Wzrost poziomu tauryny i kreatyniny w moczu po zastosowaniu flawonoidów może świadczyć o wspieraniu fizjologicznej filtracji i regeneracji nerek.

Równocześnie, normalizacja metabolizmu puryn może mieć znaczenie w chorobach, w których obserwuje się podwyższony poziom kwasu moczowego – takich jak dna moczanowa, która może współistnieć z przewlekłymi problemami nefrologicznymi. Warto jednak podkreślić, że konieczne są dalsze, ukierunkowane badania kliniczne, by jednoznacznie potwierdzić skuteczność ekstraktu z lukrecji w leczeniu konkretnych jednostek chorobowych związanych z układem moczowym.

Lukrecja uralska – roślina wielu zastosowań

Właściwości lukrecji uralskiej były znane ziołolecznictwu już od wieków. W tradycyjnej medycynie chińskiej klasyfikowana jest jako roślina „harmonizująca”, często używana w celu wzmocnienia działania innych składników receptur. Według TCM wspiera funkcje śledziony, żołądka, płuc i nerek, nawilża płuca i żołądek, redukuje objawy kaszlu, drażliwości czy stanów lękowych. W TCM stosuje się ją również do łagodzenia skutków ubocznych silnych ziół i leków.

W zależności od formy przetworzenia – surowa lub preparowana w miodzie – różni się nieco zakresem działania. Zgodnie z chińską fitoterapią, lukrecja w formie Zhi Gan Cao (preparowana) lepiej tonizuje Qi i harmonizuje układ trawienny. Trzeba jednak pamiętać, że każde, nawet najbardziej pożyteczne zioło może prowadzić do działań niepożądanych, dlatego jej stosowanie powinno być zawsze świadome i najlepiej skonsultowane ze specjalistą.

Źródła:

Mengying Wei i in. Urinary metabolomics study on the anti-inflammation effects of flavonoids obtained from Glycyrrhiza Journal of Chromatography B 2018