Jakie właściwości mają zioła w medycynie naturalnej?

Ważnym elementem medycyny naturalnej wpływającym na zdrowie i kondycję organizmu są zioła. Najczęściej są to rośliny lądowe, z których pozyskuje się surowce zielarskie zawierające wartościowe substancje czynne takie jak flawonoidy, alkaloidy czy saponiny. W ziołach występują też garbniki, glikozydy oraz terpeny, które nadają im charakterystyczny aromat i smak. Jakie właściwości mają rośliny wykorzystywane w medycynie naturalnej? Poniżej znajdziesz krótki przegląd najcenniejszych ziół wykazujących pozytywny wpływ na organizm.

Najcenniejsze zioła w medycynie naturalnej i ich właściwości

Rośliny lecznicze wykorzystywane w tradycyjnej medycynie naturalnej wyróżniają się szerokim zakresem działania. Niektóre z nich podnoszą odporność i mają właściwości przeciwzapalne, inne wykazują działanie moczopędne i wspierające funkcjonowanie systemu nerwowego. Istnieje też spora grupa ziół, która za sprawą bogactwa substancji biologicznie czynnych wpływa na poprawę pracy układu pokarmowego. Oto najcenniejsze gatunki roślin stosowanych w medycynie naturalnej.

Żeń-szeń

W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej korzeń żeń-szenia jest stosowany od ponad czterech tysięcy lat jako remedium na wiele różnych dolegliwości. Jego właściwości opisywano między innymi w słynnej chińskiej księdze leków „Shennong bencao”. Roślinie przypisywano działanie wzmacniające w stanach wyczerpania fizycznego i umysłowego, wpływające na poprawę funkcji kognitywnych oraz działające korzystnie na stres i potencję. W korzeniu tej byliny znajduje się wiele cennych związków naturalnych, wśród których na czołowym miejscu znajdują się saponiny oraz węglowodany.

Rumianek

Jest jednym z najbardziej znanych i najczęściej stosowanych ziół na świecie. Rumianek lekarski należący do rodziny astrowatych występuje jako pospolity chwast na polach, łąkach, w lasach i na różnych nieużytkach. Surowcem zielarskim są głównie koszyczki rumianku, które zbiera się w początkowym okresie kwitnienia. W jego składzie znajdują się liczne związki o właściwościach przeciwzapalnych, antyseptycznych, przeciwbólowych, uspokajających, immunostymulujących oraz antyoksydacyjnych.

Mięta pieprzowa

Ta popularna roślina zielarska wykorzystywana od lat w medycynie naturalnej jest znana przede wszystkim z orzeźwiającego smaku i aromatu. Ziele i liście mięty pieprzowej zawierają liczne składniki aktywne takie jak flawonoidy, garbniki, mentol, rutyna, karoten oraz olejek miętowy. Lista zastosowań tego surowca zielarskiego w tradycyjnej medycynie jest bardzo długa. Przyrządzane z niego specyfiki stosowano między innymi przy niestrawności, wzdęciach, wymiotach, kaszlu i zapaleniu oskrzeli.

Dziurawiec

Ta wieloletnia bylina występująca głównie w klimacie umiarkowanym może poszczycić się niezwykle bogatym składem chemicznym. Poza flawonoidami zawiera ksantony, fitosterole, procyjanidyny oraz garbniki katechinowe. Dziurawiec zwyczajny stanowi też cenne źródło hyperycyny, którą od czasów starożytnych stosowano w celu ułatwienia gojenia się ran. Ze względu na obecność wymienionych związków roślina wykazuje działanie ściągające, rozkurczające na mięśnie gładkie, żółciopędne i żółciotwórcze. Dziurawiec znajduje też zastosowanie w leczeniu zaburzeń depresyjnych oraz bezsenności.

Ashwaganda

Witania ospała lub inaczej żeń-szeń indyjski, gdyż tak również nazywana jest Ashwaganda, to znana w medycynie naturalnej roślina o wszechstronnym działaniu. Jej najważniejszymi składnikami biologicznie aktywnymi są witanolidy, witaferyny, alkaloidy oraz kumaryny. Ashwaganda jako adaptogen korzystnie wpływa na psychikę i osłabienie fizyczne. Jej regularne stosowanie poprawia też koncentrację i podnosi siły witalne.

Ostropest plamisty

Do ważnych gatunków roślin leczniczych znajdujących zastosowanie w medycynie naturalnej należy też ostropest plamisty. Surowcem zielarskim są owoce ostropestu pozbawione puchu kielichowego. Stanowią wartościowe źródło flawonolignanów określanych wspólną nazwą sylimaryna. Kompleks ten wykazuje działanie regenerujące na komórki wątroby. Ponadto w składzie ostropestu znajduje się histamina, kwercetyna oraz tyramina.

Kurkuma

Ostryż długi, znany również jako kurkuma oraz szafran indyjski, jest rośliną stosowaną w medycynie naturalnej od tysięcy lat. Głównym składnikiem aktywnym tego zioła są związki polifenolowe – kurkuminoidy. Ich najbardziej znanym przedstawicielem jest kurkumina, barwnik o charakterystycznej żółtej barwie, któremu przypisuje się działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe oraz antyoksydacyjne.

Lukrecja uralska

Chińska lukrecja wywodząca się z Azji należy do podstawowych ziół wykorzystywanych w medycynie alternatywnej. W jej korzeniu występują flawonoidy, saponiny, fitosterole, aminokwasy, sole mineralne i węglowodany. W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej lukrecję uralską stosowano między innymi do leczenia chorób układu pokarmowego oraz oddechowego.

Babka płesznik

Do wartościowych surowców zielarskich należy też babka płesznik. To roślina należąca do rodziny babkowatych, która jest uprawiana na terenie Indii, Pakistanu, Francji, Hiszpanii. Jej dominującym składnikiem jest śluz składający się przede wszystkim z rozpuszczalnej frakcji polisacharydów. Ponadto babka płesznik zawiera białko, fitosterole, triterpeny oraz olej bogaty w kwas oleinowy, linolowy i palmitynowy.

Najważniejsze związki aktywne w ziołach i ich działanie

Kurkumina

Naturalny związek polifenolowy pochodzący z kłącza kurkumy w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej wykorzystywano między innymi do łagodzenia niestrawności i leczenia trudno gojących się ran. Specyfiki na bazie tej substancji sprawdzały się także przy zwalczaniu dolegliwości żołądka i wątroby.

Saponiny

Do ważnych związków aktywnych występujących w surowcach zielarskich należą też saponiny. W ziołach są obecne przede wszystkim w owocach, skórce łodyg oraz w korzeniach. Duże ilości tych substancji biologicznie aktywnych można znaleźć w pokrzywie, lukrecji uralskiej, bluszczu pospolitym, nagietku lekarskim oraz ostrokrzewie paragwajskim. Saponiny wykazują działanie immunomodulujące, przeciwwirusowe i przeciwzapalne. Część z nich ma też zdolność przeciwdziałania rozwojowi grzybów i drożdżaków.

Flawonoidy

Te organiczne związki chemiczne z grupy polifenoli chronią komórki organizmu przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki. Flawonoidy wpływają też pozytywnie na stan naczyń krwionośnych, wzmacniają odporność i przyspieszają usuwanie toksyn z ustroju.

Alkaloidy

W specyfikach sporządzanych zgodnie z założeniami Tradycyjnej Medycyny Chińskiej często wykorzystywano też alkaloidy. Związki te wytwarzają głównie rośliny z rodziny bobowatych, psiankowatych, jaskrowatych i makowatych. Do najbardziej znanych alkaloidów zalicza się kofeina, kapsaicyna, efedryna oraz teobromina.

Podsumowanie

Zioła stosowane w medycynie naturalnej stanowią wsparcie dla organizmu na wielu płaszczyznach. Dzięki swoim wszechstronnym właściwościom są częstym składnikiem ziołowych receptur zalecanych na lekarzy na różne dolegliwości. Surowce takie jak lukrecja uralska, kłącze imbiru czy kwiat wiciokrzewu japońskiego znalazły się między innymi w składzie ziołowej recepturyShen Ling Bai Zhu San oraz Gui Zhi Yuping Feng Pian.