Piwonia lekarska – ukryta moc rośliny w tradycyjnej medycynie

Stosowana od X wieku w tradycyjnej medycynie Dalekiego Wschodu piwonia lekarska znajduje zastosowanie w zwalczaniu wielu różnych dolegliwości. Doskonale sprawdza się przy leczeniu reumatyzmu i hemoroidów, a poza tym stanowi ceniony środek tonizujący i oczyszczający krew. Jakie jeszcze właściwości lecznicze wykazuje piwonia lekarska? Jakie substancje biologicznie aktywne odpowiadają za jej wszechstronne działanie?

Piwonia lekarska – piękna i pożyteczna bylina o efektownych, ciemnoczerwonych kwiatach

Należąca do rodziny piwoniowatych Paeoniaceae piwonia lekarska jest znaną rośliną ozdobną naturalnie występującą głównie na terenie Europy, Azji oraz północno-zachodniej Ameryki. Swoją nazwę zawdzięcza mieszkańcom starożytnej Grecji, którzy zachwyceni jej pięknymi, ciemnoczerwonymi kwiatami nazwali ją piwonią na cześć mitycznego boga zdrowia Paeona.

Pod względem botanicznym piwonia lekarska jest byliną charakteryzującą się wrzecionowatymi korzeniami, błyszczącymi ciemnozielonymi liśćmi oraz dorodnymi kwiatami osiągającymi średnicę do 14 cm o przyjemnym, słodkim zapachu. Jest rośliną długowieczną, odporną na mróz, która nie lubi zbyt częstego przesadzania. Ze względu na swoją wyjątkową urodę w Chinach piwonia jest nazywana „kwiatem miłości”.

Jakie związki biologicznie aktywne znajdują się w korzeniu i kwiatach piwonii lekarskiej?

Właściwości lecznicze piwonii lekarskiej są znane od starożytności. Na ich temat rozpisywał się między innymi znany grecki lekarz i botanik Pedanius Dioskurydes. Praktyczne wszystkie części użytkowe tej rośliny są bogate w glikozydy antocyjanowe, flawonoidy, garbniki, alkaloidy i karotenoidy. Piwonia lekarska stanowi też cenne źródło składników mineralnych takich jak potas, sód, chrom, żelazo i magnez.

Flawonoidy

Organiczne związki chemiczne z grupy polifenoli obecne w piwonii lekarskiej wyróżniają się niezwykle bogatym działaniem prozdrowotnym. Substancje te wykazują właściwości antyoksydacyjne, czyli niszczą szkodliwe cząsteczki tlenu. Poza tym, że są silnymi przeciwutleniaczami, mają też działanie przeciwzapalne, antynowotworowe oraz przeciwmiażdżycowe.

Karotenoidy

Do ważnych związków występujących w piwonii lekarskiej należą też karotenoidy. Substancje te podobnie jak flawonoidy wykazują właściwości przeciwutleniające. Ponadto wspierają prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku, chronią przed zaburzeniami w pracy układu sercowo-naczyniowego oraz stymulują komórki skóry do syntezy włókien kolagenowych.

Garbniki

Dzięki właściwościom ściągającym garbniki obecne w piwonii lekarskiej znakomicie sprawdzają się do leczenia oparzeń oraz łagodzenia podrażnienia naskórka. Związki te ograniczają wzrost bakterii i tworzą warstwę ochronną na skórze. Dodatkowo garbniki w medycynie naturalnej są wykorzystywane do leczenia zatruć oraz biegunek.

Alkaloidy

Podstawowym alkaloidem występującym w piwonii lekarskiej jest peregrynina. Związki należące do tej grupy substancji biologicznie czynnych wykazują działanie moczopędne, miejscowo znieczulające oraz rozkurczające mięśnie gładkie. Ponadto mają właściwości przeciwkaszlowe, przeciwreumatyczne i żółciotwórcze.

Glikozydy antocyjanowe

Do naturalnych związków obecnych w piwonii lekarskiej zalicza się też glikozydy antocyjanowe. Ich właściwości lecznicze sprawiają, że substancje te znajdują zastosowanie w łagodzeniu dolegliwości układu krążeniowego takich jak migotanie przedsionków czy niewydolność mięśnia sercowego.

Jakie właściwości lecznicze ma piwonia lekarska i na jakie dolegliwości może być stosowana?

Ze względu na bogactwo składników biologicznie czynnych piwonia lekarska znajduje szerokie zastosowanie w medycynie naturalnej. Korzeń rośliny wykorzystywano między innymi w leczeniu reumatyzmu, padaczki, hemoroidów oraz różnorodnych dolegliwości dermatologicznych takich jak trądzik, egzema oraz atopowe zapalenie skóry.

Odwary z piwonii lekarskiej bardzo dobrze sprawdzają się też przy schorzeniach układu pokarmowego. Związki aktywne zawarte w bylinie poprawiają perystaltykę jelit, łagodzą objawy towarzyszące niestrawności, a także wspomagają prawidłowe funkcjonowanie żołądka. Właściwości lecznicze, jakie wykazuje piwonia, sprawiają, że roślina jest też stosowana na przewlekły stres, zmęczenie oraz napady paniki.

Piwonia lekarska – przeciwwskazania do stosowania i możliwe skutki uboczne

Chociaż specyfiki przyrządzane na bazie piwonii lekarskiej znajdują zastosowanie w tradycyjnej medycynie od X wieku, nie wszyscy mogą korzystać z dobrodziejstw tej rośliny. Po odwary, napary i nalewki z tego zioła nie powinny sięgać kobiety w okresie ciąży oraz karmienia piersią. Stosowanie piwonii lekarskiej odradza się też osobom przed zaplanowanymi operacjami (ze względu na działanie przeciwzakrzepowe roślina może zaburzyć przebieg zabiegu).

Preparaty sporządzane przy wykorzystaniu tego cenionego surowca zielarskiego przyjmowane w zalecanych dawkach nie powinny wywołać niepożądanych skutków ubocznych. Nadmierne spożycie powinni może natomiast wiązać się z wystąpieniem takich dolegliwości jak biegunka, ból brzucha, wymioty, nudności i zaburzenia trawienia.

W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej wykorzystywana jest blisko spokrewniona piwonia biała (Bai Shao), której korzeń możesz znaleźć w naszym produkcie z piwonii białej.